Slachtoffer van een narcist

Slachtoffer zijn van een echte narcist kan zeer traumatiserend zijn. Een narcist heeft volgens de DSM 5, het handboek voor persoonlijkheidsstoornissen, 21 kenmerken. En gaat altijd volgens een vast patroon te werk. Dit verhaal is een waargebeurd verhaal en waarom ik dit verhaal met jullie deel is dat je er niet alleen voor staat en dat iedereen slachtoffer kan worden van iemand met deze persoonlijkheidsstoornis.

Slachtoffers van een narcist worden kan echt iedereen worden. Een narcist is heel bedreven in zijn of haar leugens. In veel gevallen zijn het mannen. Het is een term die we tegenwoordig steeds vaker tegen komen maar iemand met narcistische trekjes is iets anders dan een echt slachtoffer van een narcist te zijn.

Alvorens ik overga tot mijn eigen narcistische ervaringen en trauma’s zal ik jullie ook vertellen hoe ik er weer bovenop kwam. Gaan we eerst de kenmerken van een narcist benoemen. Volgends de DSM 5 zijn dat 5 van de 21 punten. Want nogmaals iedereen kan slachtoffer van een narcist worden maar grote gevolgen hebben.

Mensen met een narcistische persoonlijkheid staan graag in het stralende middelpunt. Ze denken dat ze beste, mooiste en slimste zijn. Anderen hebben juist verborgen grootheidsgedachten, een ander moet altijd voor ze klaar staan.

De 21 kenmerken zijn : (in mijn geval had hij ze echt allemaal, maar dat hoeft niet bij iedereen zo te zijn) en nogmaals iedereen kan het overkomen! Een narcist is zeer gehaald.

21 kenmerken van de narcist

Narcisten:

1. Zijn charismatisch bij de eerste kennismaking. Ze stralen zelfvertrouwen en bekwaamheid uit, zijn warm, charmant en geïnteresseerd (ten minste, dat denk je). Ze geven je het gevoel dat je speciaal bent, zijn geestig en hebben een vlotte babbel. Hoe charismatischer ze zijn, hoe langer het duurt ze te ontmaskeren.

2. Scoren goed bij de andere sekse: ze zijn op hun gemak, ongeremd, extravert en losjes. Ze zijn aantrekkelijk – mede doordat ze meer aandacht aan hun uiterlijk besteden dan gemiddeld. Ze worden vaak gezien als aantrekkelijk voor een relatie (want: sexy) en minder voor een vriendschap.

3. Hebben relatief veel seksuele partners gehad en beginnen makkelijk nieuwe relaties. Seks is vaak kortdurend en hardhandig: het toont weinig vormen van emotionele verbondenheid. Tijdens een relatie kijken ze vaak al om zich heen of ze een leuker iemand ontdekken en door die geringe betrokkenheid zijn ze ook vaker ontrouw. De jacht is altijd geopend en narcisten plegen gemakkelijker overspel.

4. Een opvallend kenmerk van een narcist is dat deze betrekkelijk ongevoelig is voor het ‘knuffelhormoon’ oxytocine, waardoor ze niet goed in staat zijn tot binding en intimiteit. Het gevolg is meestal dat een relatie weinig diepgang bereikt – zowel op relationeel, seksueel als emotioneel gebied. Een goed gesprek voeren over de relatie of het leven? Bijna onmogelijk, want de narcist gaat echte intimiteit het liefst uit de weg.

Beter dan de ander

5. Vermoedelijk hebben ze ook weinig spiegelneuronen, waardoor ze niet goed in staat zijn tot empathie. Een ander kenmerk van een narcist is dat hij weinig verantwoordelijkheidsgevoel kent. Het bewustzijn voor zijn eigen geluk en dat van anderen ontbreekt. Dit bewustzijn komt voort uit het geweten, de integriteit, gevoel van verbondenheid, sympathie en dus ook empathie.

6. Zijn overtuigd van hun eigen superioriteit. Ze hebben een groot gevoel van eigenwaarde en stralen vertrouwen uit. Tenminste op het eerste gezicht. Het tegendeel is het geval: juist het gebrek aan zelfvertrouwen compenseert de narcist met arrogantie en een gevoel van superioriteit.

7. Ze geven anderen weinig waardering. Ze voelen zich niet verantwoordelijk en leggen hun verantwoordelijkheden bij anderen neer, zonder die daarvoor de waardering te geven. En als de ander ergens goed in is, gaan ze de strijd aan. Ze willen altijd béter zijn.

8. Hebben imago-doelen (wat vindt de ander van mij?) in plaats van compassie-doelen (hoe maak ik het leuk voor de ander?). De buitenwereld is voor de narcist van groot belang: ze zien hun partner vaak meer als statusobject dan als geliefde met wie ze intieme, persoonlijke band aangaan.

9. Haken af wanneer iemand iets emotioneels meemaakt. Emoties kunnen ze niet aan, en nog lastiger: vaak kunnen ze met hun hoofd niet bij  emotionele situatie, waardoor ze emotionele momenten het liefst vermijden..

10. Zetten anderen in voor hun eigen plannen zonder zich daarbij af te vragen wat de ander eigenlijk wil. Hun inlevingsvermogen is onderontwikkeld: narcisten zijn obsessief bezig met eigen behoeftes en kunnen daarbij meedogenloos te werk gaan.

Gaslighting

11. Zijn uit op hun eigen voordeel en denken ook recht te hebben op bepaalde privileges vanwege hun vermeende bijzondere kwaliteiten. Ondertussen laten ze anderen geloven in hun goede bedoelingen. Ze hebben een talent om overal een draai aan te geven waardoor de ánder onredelijk of dom lijkt. Dit wordt ook wel gaslighting genoemd.

12. Geven anderen de schuld en wijzen op hun gebreken terwijl ze zichzelf zien als een slachtoffer: het ligt altijd aan de ander, de narcist doet nóóit iets verkeerd. In plaats van vrienden hebben mensen met een narcistische persoonlijkheid slachtoffers en medeplichtigen, die uiteindelijk vaak eindigen als slachtoffers.

13. Zien liefde als een spel (game-playing love): ze spelen met de gevoelens van de ander, bijvoorbeeld door ze aan te trekken en af te stoten of door ze in het ongewisse te laten. Ze willen de baas zijn, houden afstand en doen er alles aan om maar niet afhankelijk van hun partner te worden.

14. Hebben behoefte aan aandacht, bewondering en erkenning; ze zijn vaak succesvol in hun werk door zelfvertrouwen, flair en sociale dominantie. Ze hebben minder behoefte aan sympathie, genegenheid of verbondenheid.

15. Hebben behoefte aan macht en controle en zijn mede daardoor snel jaloers. Als ze in een relatie zitten, hebben ze altijd de vrees om verlaten te worden, wat hun hunkering naar macht en controle alleen maar vergroot. Het komt ook voor dat de narcist de partner juist beschuldigt van jaloezie.

16. Zien hun partner als ‘aanhang’ die hun eigen status en bijzonderheid onderstreept (denk maar aan de zogenaamde ’trophy wife’).

Narcistische woede

17. Liegen, draaien en komen hun beloftes niet na. Als liegen effectief blijkt, zullen narcisten het blijven doen. Het liegen kan zelfs dwangmatig zijn of een gedragsgewoonte worden. Een van de kenmerken van een narcist is namelijk dat ze niet alleen liegen tegen anderen, maar ook tegen zichzelf.

18. Isoleren hun partner van vrienden en familie en ze spelen mensen tegen elkaar uit. Ze houden hun partner nauwlettend in de gaten en willen voortdurend testen of de partner wel genoeg van hen houdt.

19. Kunnen extreem boos worden als ze kritiek krijgen of onvoldoende erkenning. Dat mondt uit in narcissistic rage: vijandig en boos gedrag waarin je bijvoorbeeld wordt doodgezwegen.

20. Door die narcistische krenking zijn ze ook vaak in conflict met anderen. Mensen met een narcistische persoonlijkheid willen dat alles gaat zoals zij dat voor ogen hebben en kunnen woedend worden als iemand hen tegenspreekt of kritiek geeft.

21. Hebben geen berouw en doen niet aan zelfreflectie. Als je denkt dat narcisten berouw tonen, is dat vaak voor de vorm: ze proberen je voor hun karretje te spannen. Maar oprechte berouw of zelfreflectie? Staat niet in hun woordenboek. Domweg omdat het hen niet boeit.

Hoeveel heb jij er herkent ?

Ondanks dat ik dus jaren studie psychologie heb gevolgd en uren heb gezeten op persoonlijkheidsstoornissen ben ik er ook in mee gegaan. Een narcist doet het allemaal maar of deze zich zelf er van bewust is dat denk ik niet. Opvallend is dat narcisten vaak leiders zijn of mensen met een (groot) bedrijf of ander leiderschap. Denk eens aan de oud president van Amerika….

In mijn geval was het een zelfverzekerd, succesvol zakenman die mij op een voetstuk plaatste en veel aandacht gaf. Als je jarenlang happy single bent is dat natuurlijk erg fijn maar is gelijk het zaadje geplant. Echt ik dacht dit is hem….. mijn prins op het witte paard. Vlotte babbel en een gouden toekomst ligt voor je open…..

Je bevind je in de bovenste ring van de trechter waarin deze persoon je meeneemt.

Je bent geweldig, ik ga met je trouwen, ik koop een huisje voor ons aan de rivier, we kopen een bedrijf samen (overeenstemming met verkopers en makelaar waren er al), stop je bedrijven maar ik neem die wel over voor onze nieuwe B.V., nachtjes weg in luxe hotels, uit eten in luxe restaurants met flessen dure wijn, ga maar door… En  als je het zo leest denk je,…. daar trap je toch niet in.

Maar echt dit gaat heel langzaam en gaat tijd om heen, de narcist doet er alles aan om het jou naar de zin te maken. Totdat je niet meer terug kunt….. en ja je trapt er gewoon in!

Langzaam aan merk je dat zijn leugens niet kloppen, je wordt steeds onzekerder en gaat aan jezelf twijfelen. Ben ik nu gek? Doe ik nu dingen fout? Terwijl je nooit problemen er mee hebt gehad. Je raakt jezelf totaal kwijt.

Totdat iemand je er op wijst dat jij niet de eerste vrouw bent waar hij een relatie mee heeft en niet van plan is om voor je te gaan scheiden. Op dat moment belde ik hem op met het gene wat ik hoorde, en boos dat hij werd, dat was onzin en iemand wilde hem kapot maken, en weer ga je er in mee omdat het in de realiteit zo anders is en je gewoon betoverd bent.

Maar je raakt al meer op je hoede en het witte paard lijkt te bokken want langzaam aan valt de prins eraf. Zeker als je enkele dagen later samen in de auto zit en toevallig een glimp van een gesprek ziet met hartjes, Nee dat is van mijn dochter…… aan twee vrouwen heeft hij dus nog niet genoeg en zal een narcist verder gaan met slachtoffers maken.

Een gesprek voeren over onze relatie nadat je samen in de auto zit en hij zegt: “Het gaat wel goed komen tussen ons.” is onmogelijk, nee hij geeft gas in zijn dikke dure auto en zegt: “Wat een mooi geluid he?” Een gesprek over relatie of toekomst is niet mogelijk. De gesprekken bleven oppervlakkig en zakelijk maar kregen nooit echte diepgang en als het lukte was het al snel afgekapt.

Seksueel laat een narcist weinig diepgang en verbinding toe en ook dat was overduidelijk zo, voor en naspel kende hij niet, verbinding door elkaar intens diep in de ogen aan te kijken kende hij niet. Zijn grieven dat was oké maar een knuffel of romantiek komt niet in een narcist zijn woordenboek voor. Chaos creëren wel heel, veel! Opvallend was in mijn geval er geen echte verbinding tot stand kwam. Ondanks dat hij een huis voor ons wilde kopen en zelfs samen een bedrijf hadden gekocht, wat hij later op slinkse wijze introk.

Mijn narcistische partner had geen enkel gevoel van empathie, nooit raakte hem iets en als ik opmerkingen maakte over als hij iets niet goed deed werd hij boos. Extreem boos en wist het zo te draaien dat het aan anderen of aan mij lag. Opvallend vond ik dat hij nooit schuldgevoelens had naar een ander of bijvoorbeeld zijn gezin. Hij ging zijn eigen gang. Een keer dacht ik empathie te ontdekken toen een collega ernstig ziek was. Later kwam het eruit dat het hem niet paste dat ze ziek was, hij had geen verstand van financiële zaken en daar was hij haar voor nodig.

Slachtoffer van een narcist! Ja ik ook en jij kunt van mij leren!

Hoe ik er zelf overheen kwam ?

Want hoe gek het ook klinkt een therapeut, psycholoog of hulpverlener is ook mens net zoals jij.  Want reken maar dat is flink last heb gehad van deze z.g.n. Prins op het witte paard, viel ik er keihard af.

Het heeft mij veel tijd gekost en het heeft ontzettend veel met mij gedaan! Mijn zelfbeeld en daarmee mijn zelfvertrouwen stond onder zeer zware druk. Lang twijfelde ik aan mezelf. Is het allemaal echt waar wat hier is gebeurd? Ik zal het wel fout hebben gedaan! Ik betrok alles op mezelf, ik stond er ook grotendeels alleen voor. Mijn omgeving begrepen mij niet en zagen hem als die “leuke man” want dat was hij voor de buitenwereld. Ik ging zelfs twijfelen of ik nog wel een goede therapeut was…… slachtoffers van een narcist zullen dit zeker herkennen.

(dit verhaal is nog niet af maar stukje voor stukje schrijf ik verder omdat ik nu nog merk dat het mij zwaar valt, echter wil ik doorzetten zodat anderen herkenning zullen ervaren in mijn verhaal)