Hoogtevrees

Praktisch iedereen heeft wel een bepaalde angst voor hoogtes, dat zit zelfs in onze genen. Er kan immers gevaar dreigen. Pas als de angst extreem wordt spreken we over hoogtevrees. Hoogtevrees is een veel voorkomend probleem en niet iets om je voor te hoeven schamen.  Maar wanneer is er sprake van een psychische ‘stoornis’ ?

Hoogtevrees betekend letterlijk vrees voor hoogtes en zoals we net al vertelden heeft iedereen er wel een klein beetje last van. Maar sommige mensen ervaren er amper tot geen last van.

Stuntman Oleg Sherstyachenko blijkbaar niet deze zien we in het filmpje van pilaar naar pilaar springen op een gebouw van maar liefst 43 verdiepingen!

Link filmpjehttps://Https://YouTube.be/dEiwgxn0kpQ

Wist je dat de meeste mensen die kijken naar dit filmpje hoogtevrees krijgen? Hoogtevrees zit allemaal in ons brein omdat er toch op hoogte ‘gevaar’ dreigt dus ons brein geeft een natuurlijk signaal af. De bijkomende angst zorgt ervoor dat we ons zelf niet onnodig in gevaarlijke situaties brengen.

Hoogtevrees valt onder fobieën, wat betekend ziekelijke angst of acrofobie wat officieel een psychische stoornis is. Maar om nu enkel iemand met hoogtevrees een etiket psychische stoornis te geven gaat wel heel ver en dat doen we dus ook niet.

Mensen die last hebben van fobische angst hebben sneller last van hoogtevrees heeft onderzoek uitgewezen. Dat kan soms al als ze op een keukentrapje staan.

Deze mensen hebben ook meer last van hun angst dan mensen die pas op extreme hoogte last krijgen van hoogtevrees. Er is dus zeker verschil tussen een normale hoogtevrees en een fobische angst voor hoogten.

Welke symptomen ervaart iemand met hoogtevrees?

Bij een echt fobie is de angst voor hoogte er altijd. En is je angst voor de hoogte groter dan de werkelijkheid. Zo kan het zijn dat jij met een lift naar boven gaan hetzelfde voelt als een hoge berg beklimmen.

Symptomen die je bij hoogtevrees kunt ervaren zijn:

• Hartkloppingen
• Trillen
• Duizelingen
• Droge mond
• Transpireren
• Gevoel te hebben flauw te vallen
• Verwardheid

Je angst kan voelen als erg benauwend, alsof je buiten jezelf bent getreden, het gevoel hebben geen controle te hebben over je eigen lichaam. Je bent bang om de angst over de controle van je lichaam te verliezen.

Wanneer heb je hoogtevrees

In de psychologie hebben we de DSM 5 waarin alle (persoonlijkheids) stoornissen staan vermeld en waaraan iemand moet voldoen om deze diagnose te krijgen. Hoogtevrees valt hier niet opzich onder want dit is een specifieke fobie. Om iemand dus de diagnose hoogtevrees te kunnen geven kijken we naar de diagnose van een specifieke fobie. Waarbij de volgende kenmerken horen:

• Angst voor een specifiek object of specifieke situatie
• Een angstig gevoel als je in contact komt met de situatie
• Je vermijd het onderwerp waar de angst door komt. Of je ondergaat het wel maar met een enorme angst
• De angst is groter dan je mag verwachten op basis van de situatie of de culturele context
• De klachten worden niet veroorzaakt door andere psychologische problemen zoals paniek aanvallen.

Wanneer heb je geen fobie?

Als je uit het raam kijkt van een hoog gebouw, op de rand staat van een diep ravijn. En je ervaart dan een angst. En niet als je op bijvoorbeeld een keukentrapje staat.

Een belangrijke factor bij hoogtevrees is vermijdingsgedrag. Mensen die echt hoogtevrees hebben zullen best in een hoog gebouw of hotel kunnen verblijven maar zullen niet naar beneden kijken. Mensen die een fobie hebben zullen vragen om een kamer of ruimte op de begane grond.

Fobieën worden lang altijd niet behandeld omdat mensen niet direct ernstige of verstrekkende klachten of belemmeringen ervaren. Ook bij hoogtevrees zien we dat niet iedereen zich ervoor laat behandelen.

Een fobie wordt een probleem als het je echt gaat belemmeren, bijvoorbeeld werken of verblijven op hoogte.

Varianten

We kennen twee soorten hoogtevrees

• De optische hoogtevrees
• De cognitieve hoogtevrees

De optische hoogtevrees

Bij een optische hoogtevrees  reageert je lichaam met angst als je een hoogte of hoogteverschil ziet.

De cognitieve hoogtevrees

Bij de cognitieve hoogtevrees worden we aangejaagd door onze gedachten. Bijvoorbeeld over een glazen brug of plaat lopen en denkt deze gaat knappen. Of dat je op hoogte staat en denkt te vallen of dat het gebouw omvalt, dat een rots afbreekt.

Het is mogelijk dat beide angsten tegelijk bestaan. Naast deze twee soorten kennen we ook nog drie andere specifieke soorten van hoogtevrees

• Vrees om te springen
• Vrees om te vallen
• Vrees dat het constructief niet bestand is

Vrees om te springen;

Iedereen heeft wel eens de gedachte gehad terwijl je bijvoorbeeld op een berg naar de afgrond kijkt, ik ga springen. Een gekke gedachte waar je wellicht van schrikt. Maar angstige mensen besteden aan deze gedachte meer aandacht en worden er nog banger van. Terwijl niemand echt gaat springen. Maar ook kan er de angst ontstaan om bijvoorbeeld ervan af geduwd te worden of zelf iemand van de rand te duwen.  Een onrealistische gedachte maar deze gedachte kan wel angstig maken als je hoogtevrees of een hoogte fobie hebt.

Vrees om te vallen;

Ook deze angst kennen de meeste mensen wel, de angst om te vallen waarbij je niet zelf de veroorzaker van een valpartij bent. Je bent bang voor een ongeval, plotseling duizelig worden of flauw te vallen. De angst om middels je eigen vaardigheden niet te kunnen blijven staan.

Vrees dat constructies niet bestand zijn en instorten

Je angst is dat de constructie waar je op staat bijvoorbeeld een gebouw, een klif, de skielift, het bakje van een attractie dat instort terwijl jij erop staat. Rationeel weten we dat de kans bijna nihil is maar toch kan de gedachte in angst en bij hoogtevrees overheersen.

Waar komt de angst als hoogtevrees vandaan?

Als kind, blijkt uit onderzoek, dat we al heel jong ontzag voor hoogte ontwikkelen. Een soort van natuurlijk instinct.

Er is hierin onderzoek gedaan middels een visueel cliff. Er is een visuele afgrond gemaakt waarbij we een heel jong kind laten kruipen. Over de visuele afgrond is een plaat geplaatst dus het kind kan niets gebeuren. Een heel jong kind zal er nog gewoon over heen kruipen maar na enige maanden houden ze er wel degelijk rekening mee. Angst voor hoogte zit dus al vanaf vrij jonge leeftijd in de genen.

Wanneer angst een fobie gaat worden.

Hoe komt het dat een gewone angst door kan ontwikkelen tot een fobie.

• Een traumatische ervaring
• Vermijdingsgedrag

Een traumatische ervaring

Dit kan zijn omdat je ooit iemand (bijna) hebt zien vallen en dat kan van dichtbij maar ook van veraf zijn. Maar dat kan ook door gebeurtenissen in een film of op tv zijn. Je brein is niet  in staat het verschil te maken dus werkelijkheid en fantasie. Zo kan het dus geburen dat je een trauma oploopt door iets wat je op tv of in een film hebt gezien. Denk maar eens aan de film van Dick Maas over de lift.

Vermijdingsgedrag

Als je een angst hebt zul je proberen de angst te vermijden, een vrij normale situatie. Maar doordat je situaties vermijd maak je de angst in je hoofd nog groter. En hoe groter de angst gaat worden hoe meer kans dat je een fobie ontwikkelt.

Herkennen van deze situaties en oorzaken betekent nog niet dat je gelijk een fobie hebt ontwikkelt. Maar de kans erop is wel een stuk groter. Door erfelijkheid is er de mogelijkheid dat je sneller een fobie ontwikkeld. Het zaadje is immers geplant.

De eerste zelfhulp bij hoogtevrees

Tips die je kunnen helpen om zelf aan de slag te gaan met je hoogtevrees. Dit kan een eerste stap zijn maar als de problemen blijven of erger worden, je vermijdingsgedrag gaat vertonen. En het je problemen gaat opleveren adviseren we altijd stappen te nemen en therapie of professionele hulp te zoeken.

Tip 1

Lezen over hoogtevrees

Enkele voorbeelden van boeken die gaan over hoogtevrees, Omgaan met hoogtevrees van Judith van den Berg of Pak je hoogtevrees aan van Jan Heering.

Tip 2

Belast je werkgeheugen optimaal. Zie de pagina over de gouden tip.

Tip 3

Praat erover, deel je verhaal met anderen. Dat kan in je eigen omgeving maar ook online bij diverse forums of praatgroepen. Immers gedeelde smart is halve smart.

Tip 4

Mindfulness dit helpt je om rust in je zelf te vinden, ook bij onprettige situaties. Door een betere focus door bijvoorbeeld meditaties of jezelf te concentreren op een bepaald punt voor je en te kijken naar de horizon, focus je daar op.

Heb jij nog een tip wat jou geholpen heeft, geef deze aan ons door dan kunnen we deze plaatsen en wellicht er anderen mee helpen.

Wat als het zelf niet lukt?

Zoek professionele hulp want hoogtevrees is prima te verhelpen.

Hoogte vrees kunnen wij in een dagdeel verhelpen middels onze EMDR en exposure therapie evt aangevuld met imaginaire exposure en RET therapie.

Tijdens de behandeling zullen we ook kijken of je gedachten kloppen over de hoogtevrees (RET therapie)

Angst voor hoogte is terecht maar je overtuiging ‘ als ik van een grote hoogte val, loopt dat waarschijnlijk niet goed af’ is volkomen onterecht. En dat is een typische gedachte die bij hoogtevrees hoort. Je overtuigingen (cognities) zijn minder terecht.

Enkele gedachten die daar bij horen zijn bijvoorbeeld ;

• Dit gebouw kan ieder moment instorten
• Ik kan de angst niet aan
• Straks spring ik van de reling af
• Als ik ergens bang voor ben, kan ik de situaties maar beter vermijden

Het is absoluut de moeite waard om deze overtuigingen en gedachten te onderzoeken. Je bent in veel gevallen prima in staat beter met de angsten om te gaan dan je denkt. En al heb je de gedachte om van de reling te springen je zult het niet doen enkel omdat je toevallig die gedachte even hebt.

Exposure therapie middels VR-bril

Gelukkig helpt de hedendaagse techniek ons een behoorlijk handje. En hoeven we niet de situaties in het echt op te gaan zoeken om van de angst af te komen.

In de VR-bril hebben  we vele mogelijkheden om situaties na te bootsen en kunnen we hoogte situaties virtueel opzoeken.

We laten in de bril een filmpje zien waarbij je op hoogte bent en de angst maximaal ervaart. En laten je op de grond in onze praktijk over een plank lopen. Je weet dus rationeel dat je veilig bent, maar middels de VR-bril waan je je voor je brein in de ‘echte’ situatie.

Zeker weten dat je brein dat verschil niet kan maken en we je weer snel van je hoogtevrees af kunnen helpen. Overigens geldt dit ook voor vele andere angsten.

Waargebeurd verhaal hoogtevrees

Hoe kom ik van mijn hoogtevrees af?

Voorbeeld hoe wij middels exposure therapie hoogtevrees hebben aangepakt met behulp van de VR-bril.

Dit is een waargebeurd verhaal uit onze praktijk, met toestemming van de cliënt waarbij we de naam hebben veranderd.

Frank is al jarenlang verdient  skiër en ieder jaar beoefent hij deze sport ook meerdere malen per jaar met zijn gezin of zijn vrienden. Van kinds af aan namen zijn ouders hem al  mee. Zwarte pistes waren voor hem geen onbekend terrein. Tot 3 jaar geleden.

Op een ochtend stond Frank met zijn vrienden te wachten op de lift om naar boven te gaan. Het was slecht weer, het sneeuwde, het waaide maar voor hem geen probleem om toch de piste op te gaan. Bovenop de piste is het vaak beter was hun motto. Halverwege bleef de skilift stilstaan. Dit duurde even en een van Frank zijn vrienden begon het grappig te vinden om heel hard te gaan schommelen zodat de cabine waarin Frank en zijn vrienden begon te schommelen.

Frank keek naar de diepte beneden en realiseerde dat als er nu iets zou gebeuren hij en zijn vrienden kansloos waren in de meters diepe afgrond onder zich. Hij raakte in paniek, begon te zweten, kreeg hartkloppingen. Begon te schreeuwen en was totaal de werkelijkheid omzichtig heen vergeten.

Uiteindelijk ging de lift weer verder en ging het met Frank iets beter. Echter boven durfde hij niet meer naar beneden te skiën uit angst dat er iets zou kunnen gebeuren. Met de lift terug was voor hem ook geen optie meer. Uiteindelijk hebben ze hem met de banaan naar beneden gebracht.

Frank besloot om nooit meer te gaan skiën en zo de situatie te vermijden. Totdat Frank van baan veranderde en hij met regelmaat op daken van huizenprijzen gebouwen controles moest verrichten en hem de hoogtevrees parten begon te spelen. Maar ook zijn vrienden maakten nieuwe plannen voor de komende vakantie samen. Dit wilde hij eigenlijk ook niet langer missen.

Via via kwam hij bij onze praktijk terecht waar hij had gehoord hoe wij deze problematiek behandelen middels de VR-bril. Om hier mee naar de huisarts te gaan en een verwijzing te vragen zag hij niet zitten want hij voelde zich een aansteller. Een veel gehoorde opvatting die geheel niet terecht is.

Middels een dagdeel therapie waarbij we de hele middag hadden om het op te lossen zijn we aan de slag gegaan.

Allereerst zijn we middels de yucel-methode gaan kijken hoe dit probleem in zijn leven speelde, wat zijn draaglast en draagkracht hierin was. Dit hebben we besproken middels positieve benadering en oplossingsgerichte therapie. Toen dmv de blokjes alles heel inzichtelijk was geworden zijn we met EMDR aan de slag gegaan. Maar eerst de angst maximaal opgeroepen.

Middels exposure in de VR-Bril zijn we naar de piste gegaan. Zijn arrousel schoot omhoog tot maximaal. Hij wilde niet meer en wilde de bril afgooien. Zijn angst was optimaal getriggerd, snel zijn we gewisseld van bril en met de EMDR bril en zijn gestart.

Een van zijn grootste angsten was eigenlijk het kwijt zijn van de controle op grote hoogte.  Maar ook de gedachte dat zijn vriend begon te schommelen en daarmee zijn leven in gevaar bracht waren voor hem toch eigenlijk de heftige gedachten.

Hierop hebben we 3 EMDR sessies middels de VR-Bril gedaan waarbij hij dit als zeer prettig ervaarde omdat de omgeving ook in de bergen afspeelde en hij ‘er echt in zat’ waar hij ook keek. Geen afleiding geen triggers van buitenaf.

Na 3 sessies hadden we de SUD van 9 naar 0 kunnen brengen want hem echt deed verbazen.

Echter was hij blij met dit resultaat en vroeg hij zich af hoe het nu zou gaan als hij weer echt in de bergen en op de piste was.

Ik gaf hem een paar skiës legde een kleed neer waar hij op moest gaan staan met z’n de stokken in de hand. We probeerden de situatie zo echt mogelijk te maken. Zijn weer middels de exposure terug gegaan naar de piste.

Wat hem 2.5 uur geleden niet lukte, hem het angst zweet uitbrak lukte nu wel! Ik zette nog wat Apresski muziek op en voor hem was de wintersport in zijn brein echt geworden.

Zelden zag ik iemand zo blij en overtuigd.

Ook toen we de bril afzetten en de sessie geen nabespreken was hij beduusd. Ik had werkelijk het gevoel dat ik echt op de piste was. Stom verbaasd en verbouwereerd.

3 weken later ontving ik een appje met foto’s van een groep actieve en sportieve skiërs. Afgesloten met een filmpje met z’n toastende vrienden die een feestje vierden in Oostenrijk!

Heren, ik wens jullie nog vele jaren ski plezier